Ορίστηκε για πρώτη φορά από τον Edward Thorndike στο ομώνυμο βιβλίο. Το φαινόμενο halo αναγνωρίστηκε αρχικά το 1907 από τον Αμερικανό ψυχολόγο Frederick L. Wells (1884-1964). Ωστόσο, αναγνωρίστηκε επίσημα μόλις το 1920 με εμπειρικά στοιχεία που παρείχε ο ψυχολόγος Edward Thorndike. Ο Edward Thorndike ήταν ο πρώτος που είπε ότι το halo effect είναι μια συγκεκριμένη γνωστική προκατάληψη.
Ο Thorndike συνέβαλε σημαντικά στη μελέτη της ψυχολογίας της μάθησης. Έδωσε το όνομά του στο φαινόμενο στο άρθρο του το 1920 «A Constant Error in Psychological Ratings». Στο “Constant Error”, ο Thorndike ξεκίνησε να αναπαράγει τη μελέτη με την ελπίδα να εντοπίσει την προκατάληψη που πίστευε ότι υπήρχε σε αυτές τις αξιολογήσεις. Μεταγενέστεροι ερευνητές το μελέτησαν σε σχέση με την ελκυστικότητα και τον αντίκτυπό του στα δικαστικά και εκπαιδευτικά συστήματα. H χρήση του έχει επεκταθεί πολύ ειδικά στον τομέα του μάρκετινγκ και της επικοινωνίας.
Το halo effect είναι μια παραμόρφωση της αντίληψης (ή γνωστική προκατάληψη) που επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι ερμηνεύουν τις πληροφορίες για κάποιον. Είναι ένας όρος της ψυχολογίας που αναλύεται και συναντάται και στο μάρκετινγκ και στις δημόσιες σχέσεις.
Ένα απλοποιημένο παράδειγμα είναι όταν ένα άτομο που παρατηρεί ότι το άτομο που είναι στη φωτογραφία και είναι ελκυστικό κτλ υποθέτει ότι το άτομο αυτό είναι καλός άνθρωπος (έχει καλά στοιχεία κτλ).
Το φαινόμενο αυτό χρησιμοποιείται στο μάρκετινγκ για να εξηγήσει την προκατάληψη των πελατών προς ορισμένα προϊόντα λόγω της ευνοϊκής εμπειρίας με άλλα προϊόντα που κατασκευάζονται από την ίδια εταιρεία. Αυτό μπορεί να είναι θετικό για κάποια εταιρεία.
Ένα αξιοσημείωτο παράδειγμα είναι ο τρόπος με τον οποίο η δημοτικότητα του iPod της Apple προκάλεσε ενθουσιασμό για τα άλλα προϊόντα της εταιρείας.
Το φαινόμενο αυτό το βρίσκουμε όχι μόνο στο μάρκετινγκ, στις δημόσιες σχέσεις αλλά και γενικά σε όλους τους τομείς.
Πώς συνδέεται με τους influencers;
Έχει αναλυθεί οτι βλέποντας μια ελκυστική εικόνα μιας influencer, υποθέτουμε οτι τα προϊόντα που διαφημίζει είναι εξίσου καλά. Έτσι ουσιαστικά επηρεάζεται το κοινό και οδηγείται στην αγορά του συγκεκριμένου προϊόντος. Οι influencers και ειδικά στο instagram συμβαίνει κατά πολύ αυτό καθώς οι ελκυστικές εικόνες χρησιμοποιούνται κατά πολύ.
Πόσα άρθρα υπαρχουν για τις ψεύτικες φωτογραφίες και τον ψεύτικο κόσμο γενικά του instagram που χρησιμοποιεί κατά πολύ αυτό το φαινόμενο. Σε μερικές περιπώσεις είναι θετική η χρήση του όπως είπαμε πιο πάνω όταν ένα προϊόν είναι αντικειμενικά καλό και σε επηρεάζει στο να αγοράσεις και άλλο ένα προϊόν απο αυτή την εταιρεία θεωρώντας οτι και το άλλο είναι εξίσου καλό.
The reverse halo effect
Το αντίστροφο του halo effect είναι το reverse halo effect. Τί σημαίνει αυτό; Το αντίστροφο φαινόμενο εμφανίζεται όταν οι θετικές αξιολογήσεις ενός ατόμου προκαλούν αρνητικές συνέπειες. Έτσι εμφανίζονται προβλήματα «αξιοπιστίας και εγκυρότητας». Μια μελέτη με συμμετέχοντες άνδρες και γυναίκες έδειξε οτι οι ελκυστικές γυναίκες αναμενόταν να είναι αλαζονικές και να έχουν υψηλότερη κοινωνικοοικονομική θέση. Οι Eagly et al. (1991) σχολίασε επίσης αυτό το φαινόμενο, δείχνοντας ότι τα πιο ελκυστικά άτομα και των δύο φύλων αναμενόταν να είναι πιο ματαιόδοξα και εγωιστικά.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός οτι υπήρχαν μελέτες και περιπτώσεις που αναλύονταν εγκληματίες οι οποίοι ξεγελούσαν λόγω της ελκυστικής τους εμφάνισης.
The horn effect
Μια αρνητική μορφή του φαινομένου ονομάζεται horn effect, το οποίο συμβαίνει όταν ένα αρνητικό χαρακτηριστικό ενός ατόμου ή ενός προϊόντος μπορεί να επηρεάσει αρνητικά έναν άνθρωπο στο σύνολό του ή μια εταιρεία κτλ. Έτσι μια αρνητική πρώτη εντύπωση μπορεί να επηρεάσει έναν άνθρωπο, ή ένα προϊόν.
photos: google
profile photo: SHUTTERSTOCK / KIKOVIC