H εξάπλώση των κοινωνικών δικτύων και των νέων μέσων έφερε επανάσταση στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, την επανάσταση που φέρνει κοινώς κάτι καινούριο. Εάν παρακολουθήσουμε όμως κάποια θεωρητικά υπόβαθρα στον τομέα της επικοινωνίας, θα δούμε οτι υπάρχει μια κινητικότητα τάσεων που είχε ξεκινήσει απο παλαιότερα.
Και για να δώσουμε ένα παράδειγμα, θα δούμε το θεώρημα του Μακ Λούαν ΄’το μέσο είναι το μήνυμα΄΄.
Ο Χέρμπερτ Μάρσαλ ΜακΛούαν (Herbert Marshall McLuhan, 1911-1980) ήταν Καναδός φιλόσοφος. Γεννήθηκε στο Έντμοντον της Αλμπέρταν και σπούδασε στο Πανεπιστήμιο της Μανιτόμπα και στο Πανεπιστήμιο του Cambridge.
Συνέχισε φιλολογικές σπουδές από το προπτυχιακό επίπεδο στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ έως το διδακτορικό, με τίτλο διατριβής: « The Place of Thomas Nashe in the Learning of his Time» (thecanadianencyclopedia: Marshall McLuhan).
Άρχισε τη διδακτική του καριέρα ως καθηγητής Αγγλικών σε πολλά πανεπιστήμια στις ΗΠΑ και τον Καναδά πριν μετακομίσει στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο το 1946, όπου παρέμεινε για το υπόλοιπο της ζωής του.
Το 1967, ο ”προφήτης” όπως λέγεται του ίντερνετ, διατύπωσε τη φράση ”το μέσο είναι το μήνυμα”, εννοώντας οτι το περιεχόμενο ενός μηνύματος χαρακτηρίζεται και καθορίζεται απο την τεχνολογία που χρησιμοποιείται για τη διάδοσή του. Ο McLuhan ήταν ένας εξ αυτών των καθηγητών του Πανεπιστημίου του Τορόντο στον Καναδά, που έμειναν γνωστοί ως «Σχολή Επικοινωνίας του Τορόντο» ή «Σχολή του Τορόντο».
Το 1977, υπάρχει η διάλεξή του όπως θα δείτε και στο παρακάτω βίντεο που αναλύει τη φράση αυτή και τη σημασία της.
Σε μια κουλτούρα σαν τη δική μας, συνηθισμένη να τέμνει και να διαιρεί όλα τα πράγματα για να τα ελέγξει, είναι καμιά φορά λίγο σκανδαλώδες να θυμίσουμε, ότι, από πλευράς λειτουργίας και πράξης, το μέσο είναι το μήνυμα. Με τούτο θέλουμε απλώς να πούμε ότι οι προσωπικές και κοινωνικές επιπτώσεις οποιουδήποτε μέσου, δηλαδή οποιασδήποτε προέκτασης του εαυτού μας, πηγάζουν από την καινούρια κλίμακα που εισάγει στις υποθέσεις μας κάθε προέκταση του εαυτού μας, ή με άλλα λόγια, οποιαδήποτε καινούρια τεχνολογία.
Μάρσαλ Μακ Λούαν, Media: Οι προεκτάσεις του Ανθρώπου (1964)
Ο Jean Baudrillard έχει αναγνωρίσει πως η ανάλυση του McLuhan έφερε πραγματική
επανάσταση στα media (Gordon, 2010) .
Ο Μc Luhan ανέλυσε τη σχέση του θεατή με την τηλεόραση και διατύπωσε την άποψη οτι το μάτι αλληλοσυμμετέχουν ( the ear-view mirror) στη συμπλήρωση του ”μωσαϊκού” της εικόνας.
O Πασχαλίδης διατυπώνει την άποψη οτι ο Μc Luhan παρατηρεί μακροπρόθεσμα τις όποιες μεταμορφώσεις στο χώρο των media.
Πολλοί σύγχρονοι θεωρητικοί βέβαια ανατρέπουν τις απόψεις του Mc Luhan. Παρόλα αυτά υπάρχει ένας τεχνολογικός ντετερμινισμός στα λεγόμενα του McLuhan. O τεχνολογικός ντετερμινισμός αποτελεί θεωρία που συνδυάζει τις τεχνολογικές και κοινωνικές θεωρίες με σκοπό την ερμήνευση των γεγονότων και αιτία αποτελεί η τεχνολογία και η διαφήμιση.
Η φράση ”το μέσο είναι το μήνυμα” έχει κατά καιρούς ερμηνευτεί με λανθασμένο τρόπο και όχι με τη σημασία που έχει δηλαδή πως ό,τι προβάλουμε, διαφημίζουμε (όποια μορφή μηνύματος και επικοινωνίας), πλαισιώνονται απο την εικόνα του μέσου που το μεταφέρει.
Η φράση αυτή αποτελεί τον πυρήνα της επικοινωνίας αδιαμφισβήτητα. Και έχει συνοχή και αξία και στην ψηφιακή εποχή με τα τόσα κοινωνικά δίκτυα να έχουν κατακλύσει τη ζωή μας. Το twitter αποτελεί ένα κοινωνικό δίκτυο με συγκεκριμένο αριθμό γραμμάτων, έχει στήσει τους δικούς του ‘νόμους’ που προυποθέτουν στο πώς να γράψεις ένα tweet. To LinkedIn επίσης είναι ένα επαγγελματικό περισσότερο κοινωνικό δίκτυο που μπορεί κάποια εταιρεία να χρησιμοποιήσει καθώς και κάποιο άτομο για να μπορέσει να πληροφορείται νέα σχετικά με το τομέα του επαγγέλματός του ή να κάνει follow συνεργάτες και συμφοιτητές. Το Facebook απο την άλλη αποτελεί ένα πιο καθημερινό μέσο όπως και το Instagram με πολλά features το κάθένα και διαφορετική στρατηγική των άρθρων και της εικόνας που προβάλει κάθε εταιρεία.
Κάθε μέσο είναι μοναδικό και συμπληρώνει το άλλο. Γνωρίζοντας το κοινό της, μια εταιρεία επιλέγει να χρησιμοποιεί τα μέσα που ταιριάζουν στην προώθησή της.
Βιβλιογραφία
Marshall McLuhan (1964), Media. Οι προεκτάσεις του ανθρώπου –, Μετάφραση,
Εισαγωγή, Επιμέλεια: Σπύρος Μάνδρος (1991), Τεχνολογία, Μέσα, Πολιτισμός, Εκδόσεις
Κάλβος
Ντένις Μακ Κουέιλ (2003), Η θεωρία της μαζικής επικοινωνίας για τον 21ο αιώνα,
Επικοινωνία + Κοινωνία, Εκδόσεις Καστανιώτη
Ντένις Μακ Κουέιλ – Σβεν Βινταλ (2001), Σύγχρονα Μοντέλα Επικοινωνίας. Για τη μελέτη
της μαζικής επικοινωνίας, Αναθεωρημένη Έκδοση με νέες προσεγγίσεις και αναλύσεις,
Επικοινωνία και Κοινωνία, Εκδόσεις Καστανιώτη
Μανώλης Χαιρετάκης (1997), Τηλεόραση και Διαφήμιση. Η Ελληνική Περίπτωση,
Α.Σάκκουλας, Αθήνα
Gregory Pascalidis (2012), At theory’s end: Notes on McLuhan’s media materialism
Γρηγόρης Πασχαλίδης (2010), Οι δρόμοι της πολιτισμικής θεωρίας, Δρόμοι που παίρνει ή
δεν παίρνει η πολιτισμική θεωρία: διαδρομές, διαμονές και διακυβεύματα των
πολιτισμικών σπουδών
Γρηγόρης Πασχαλίδης (2005), Η Ελληνική Τηλεόραση, Στο Πολιτιστικές Βιομηχανίες.
Διαδικασίες, Υπηρεσίες, Αγαθά (2005) – Επιμέλεια: Νικόλας Βερνίκος, Σοφία
Δασκαλοπούλου, Φιλήμων Μπαντιμαρούδης, Νίκος Μπούμπαρης, Δημήτρης
Παπαγεωργίου, Εκδόσεις Κριτική
Wikipedia, Retreived from https://en.wikipedia.org/wiki/Marshall_McLuhan